Τρίτη 20 Μαρτίου 2012

MADE IN BRITAIN - Σύγχρονη τέχνη από τη Συλλογή του Βρετανικού Μουσείου 1980-2010 (Διάρκεια έκθεσης;15.02.2012-22.04.2012), Μουσείο Μπενάκη 138. Μετάφραση κειμένων έκθεσης: Γιώργος Τσελώνης. Επιμέλεια κειμένων: Βρετανικό Συμβούλιο, Γιώργος Τσελώνης.



Η Συλλογή του Βρετανικού Συμβουλίου είναι ίσως πιο γνωστή στον υπόλοιπο κόσμο παρά στη χώρα προέλευσής της. Αριθμώντας περισσότερα από 8.500 έργα ζωγραφικής, γλυπτικής, χαρακτικής, υδατογραφίας, φωτογραφίας, media installations και video works, η Συλλογή αντανακλά την επιτυχημένη πορεία και τη σταδιακή εξέλιξη της σύγχρονης βρετανικής τέχνης, από τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα έως σήμερα.

Στη Συλλογή περιλαμβάνονται έργα διεθνώς γνωστών και καταξιωμένων καλλιτεχνών όπως αυτά των Paul Nash, Graham Sutherland, Henry Moore, Barbara Hepworth, David Hockney, Gilbert & George, Richard Deacon, Rachel Whiteread, Sarah Lucas και Damien Hirst. Με στόχο την παρουσίαση της βρετανικής εικαστικής σκηνής σε όλο τον κόσμο, το Βρετανικό Συμβούλιο οργανώνει ατομικές και ομαδικές εκθέσεις με έργα της συλλογής του, η οποία αντανακλά την ιστορία της Βρετανικής τέχνης και τις σημαντικές μετατοπίσεις που πραγματοποιήθηκαν, ιδιαίτερα από τη δεκαετία του 1980, στον χώρο της αγοράς, της διακίνησης και της πρόσληψης της τέχνης αυτής.

Η έκθεση Made in Britain σχεδιάστηκε αρχικά από το Βρετανικό Συμβούλιο σε συνεργασία με μια ομάδα επιμελητών από την Κίνα και περιόδευσε από το Δεκέμβριο του 2010 έως τον Ιανουάριο του 2012 σε τέσσερα μουσεία, σε όλη τη χώρα (Sichuan Museum στο Chengdu, Xi’an Art Museum, Hong Kong Heritage Museum, Suzhou Museum). Παρότι η έκθεση αναπροσαρμόστηκε ειδικά για την παρουσίασή της στο Μουσείο Μπενάκη, ο βασικός της στόχος παραμένει ο ίδιος: η σύγχρονη βρετανική τέχνη και η συλλογή του Βρετανικού Συμβουλίου να έρθουν πιο κοντά σε ένα νέο κοινό.

Η έκθεση καλύπτει μια περίοδο τριάντα χρόνων μέσα στην οποία έχουν σημειωθεί τεράστιες αλλαγές στο ρόλο που κατέχει η τέχνη στη βρετανική κοινωνία. Από το Intellectual Depression (1980) των Gilbert & George έως το The Sister Troop (2009) του Gary Hume, η έκθεση αφηγείται το πώς η τέχνη χαρτογράφησε και κατέγραψε τις αλλαγές αυτές, ούσα στη πρώτη γραμμή των κοινωνικών μεταβολών η ίδια.

Τις τελευταίες τρεις δεκαετίες η σύγχρονη τέχνη στη Μεγάλη Βρετανία έχει αναμφισβήτητα στρέψει το ενδιαφέρον της προς θέματα που απασχολούν τη βρετανική κοινωνία. Αυτή η μετατόπιση του ενδιαφέροντος σε κοινωνικά ζητήματα μπορεί μερικώς να ερμηνευθεί και από την άφιξη μιας νέας, επιχειρηματικά τολμηρής και φιλόδοξης γενιάς καλλιτεχνών στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Οι συγκεκριμένοι καλλιτέχνες είναι γνωστοί συλλογικά με το όνομα ΥΒΑs (Young British Artists) και σε αυτούς ανήκουν ονόματα όπως οι Michael Landy, Jake and Dinos Chapman, Damien Hirst, Sarah Lucas, Gillian Wearing. Άλλοι παράγοντες, όπως η θέσπιση του Turner Prize το 1984 (το πρώτο βραβείο που καθιερώθηκε για νέους σύγχρονους καλλιτέχνες στο Ηνωμένο Βασίλειο), το άνοιγμα της γκαλερί Tate Modern το 2000 (ο πρώτος δημόσιος εκθεσιακός χώρος αφιερωμένος στη σύγχρονη τέχνη), η αλληλεπίδραση της τέχνης με τη διαφήμιση και τη δημιουργική βιομηχανία (ειδικά έπειτα από το άνοιγμα της Saatchi Gallery το 1985), όπως και η κατάργηση του εισιτηρίου στις δημόσιες γκαλερί και τα μουσεία το 2001, έχουν όλοι συμβάλει στο να φέρουν τη σύγχρονη τέχνη πιο κοντά σε ένα μεγαλύτερο κοινό – και μάλιστα συχνά σε ένα κοινό το οποίο δεν είχε καμία προηγούμενη εμπειρία ή γνώση πάνω στις εικαστικές τέχνες.

Εν κατακλείδι, η σύγχρονη τέχνη έχει πλέον αποκτήσει χαρακτηριστικά κυρίαρχης τάσης στη Μεγάλη Βρετανία. Ξεφεύγοντας από τα στενά όρια μιας μικρής, μορφωμένης ελίτ, οι νέες καλλιτεχνικές τάσεις προωθούνται –πλέον και με όρους marketing– και γίνονται σταδιακά προσιτές και προσβάσιμες σε ένα ευρύτερο κοινό, ο ενθουσιασμός του οποίου αυξάνεται συνεχώς.

Μετάφραση: Γιώργος Τσελώνης

Παρασκευή 16 Μαρτίου 2012

Antony Gormley


Το βαθιά μεταφυσικό περιεχόμενο που αναδύεται απ' τις γλυπτές φιγούρες του Antony Gormley παραπέμπει τόσο στο αλαφροΐσκιωτο αγγελικό σύμπαν του William Blake όσο και στα θύματα του πυρηνικού ολέθρου της Χιροσίμα & του Ναγκασάκι ή τις απολιθωμένες μορφές της Πομπηίας που έμειναν παρακαταθήκη στην ανθρωπότητα ως μακάβρια σουβενίρ, μετά την έκρηξη του Βεζούβιου. Ένα μικρό, αντιπροσωπευτικό δείγμα των έργων του συμπεριλαμβάνεται στην έκθεση σύγχρονης τέχνης "Made in Britain" που φιλοξενείται στο Μουσείο Μπενάκη.

Μετάφραση κειμένων έκθεσης: Γιώργος Τσελώνης.
Επιμέλεια κειμένων: Βρετανικό Συμβούλιο, Γιώργος Τσελώνης






Ο Antony Gormley γεννήθηκε το 1950 στο Λονδίνο, όπου σήμερα ζει και εργάζεται.

Σχεδόν τα τελευταία σαράντα χρόνια, ο γλύπτης Antony Gormley χρησιμοποιεί ως μέσο έκφρασης το ίδιο του το σώμα μετατρέποντάς το σε καλούπι για πηλό, χυτό μολύβι και μπρούντζο. Το αποτέλεσμα είναι μια σειρά από βουβές κι απόμακρες ανθρώπινες φιγούρες οι οποίες προκαλούν στον θεατή την αίσθηση της ανησυχίας. Έχοντας σπουδάσει Ανθρωπολογία στο Πανεπιστήμιο του Cambridge κι έχοντας εντρυφήσει στις βουδιστικές διδαχές, στην Ινδία, ο Gormley ενδιαφέρεται πρωτίστως ν’ απεικονίσει την ανθρώπινη ψυχή και τη σχέση της με τον κόσμο που την περιβάλλει.

Το έργο του με τίτλο Out of this World (1993-1994) είναι ένα πρώιμο γλυπτό κατασκευασμένο από χυτό μολύβι και πηλό. Έχοντας γεννηθεί το 1950, ο Gormley πέρασε τα παιδικά του χρόνια σε ένα ψυχροπολεμικό κλίμα γεμάτο ανασφάλεια. Ταυτόχρονα, η διάχυτη αντίληψη ότι ο κόσμος θα χαθεί σ’ ένα ενδεχόμενο πυρηνικό ολοκαύτωμα –ευρέως διαδεδομένη από τις αρχές του ’60 μέχρι τη δεκαετία του ’80–αντικατοπτρίζεται ως επιρροή και στα πρώιμα γλυπτά του καλλιτέχνη: το υλικό της επιλογής του γι’ αυτά ήταν πρωτίστως χυτό μολύβι, δεδομένου ότι ο μόλυβδος προστατεύει από τη ραδιενέργεια. Στις φιγούρες που κατασκευάζει ο Gormley, το κεφάλι είναι κατάλληλα σκαλισμένο ούτως ώστε να μοιάζει με κοίλωμα – ένα είδος «καταφυγίου» για το υπόλοιπο σώμα, σε περίπτωση ανάγκης...







Μετάφραση: Γιώργος Τσελώνης

Mark Titchner


Το πολυπρισματικό εικαστικό έργο του Βρετανού καλλιτέχνη Mark Titchner δίνει την εντύπωση ότι είναι εμπνευσμένο απ' τα ψυχεδελικά ροκ πόστερ της δεκαετίας του '60 και τον θρυλικό τηλεφωνικό θάλαμο-χρονομηχανή "Tardis" του Dr. Who. Εντούτοις, για ένα διάστημα "προσγειώνεται" στον χώρο του Μουσείου Μπενάκη (Πειραιώς 138), στην αναδρομική έκθεση σύγχρονης τέχνης "Made in Britain" -αντιπροσωπευτική του ρηξικέλευθου ρεύματος των Young British Artists- η οποία συνδιοργανώνεται από το Ίδρυμα Μπενάκη και το Βρετανικό Συμβούλιο.

Μετάφραση κειμένων έκθεσης: Γιώργος Τσελώνης.
Επιμέλεια κειμένων: Βρετανικό Συμβούλιο, Γιώργος Τσελώνης.




Ο Mark Titchner γεννήθηκε στο Luton το 1973. Σπούδασε στο Hertfordshire College of Art and Design την περίοδο 1991-1992, κι έπειτα συνέχισε τις σπουδές του στο Central St Martins College of Art and Design το διάστημα 1992-1995. Σήμερα ζει και εργάζεται στο Λονδίνο.

Το έργο του Titchner εξερευνά ιδέες που σχετίζονται με την πίστη και τις πεποιθήσεις των ανθρώπων. Τα εκφραστικά μέσα που χρησιμοποιεί εκτείνονται από τη γλυπτική και τα media installations μέχρι τις ψηφιακές εκτυπώσεις και τις προβολές με βίντεο. Κεντρικό ρόλο στα έργα του έχουν οι έτοιμες και στερεότυπες φράσεις τις οποίες ο καλλιτέχνης αντλεί από διαφορετικές πηγές (πολιτικές διακηρύξεις, φιλοσοφικές θεωρίες, στίχοι τραγουδιών, διαφημίσεις) εν είδει κειμένου-επιγραφής με συγκεκριμένα μηνύματα. Κάθε μήνυμα επιλέγεται έτσι ώστε να προσελκύει την προσοχή του θεατή, παροτρύνοντάς τον να δράσει ή να συλλογιστεί. Κάτι ανάλογο συμβαίνει με το έργο του The Future Demands Your Participation (2006): παρότι το χρησιμοποιούμενο κείμενο μοιάζει να στερείται νοήματος –έχοντας πια αποκοπεί από την αρχική του πηγή– εντούτοις προσκαλεί τον θεατή να εμβαθύνει στο μήνυμα που εμπεριέχει. Έτσι, ο τελευταίος παρασύρεται απ’ την «υπερβατική» φύση του μηνύματος χωρίς να κατανοεί τι ακριβώς συμβαίνει. Το αναγνωρίσιμο γραφιστικό στυλ του Titchner ασκεί υπνωτική και παραισθησιογόνο επίδραση στον παρατηρητή μέσω της χρήσης του “light box” (ένα ειδικά κατασκευασμένο κουτί με ημιδιαφανές καπάκι, απ’ το οποίο εκπέμπεται ηλεκτρικό φως), παραπέμποντας στις φωτεινές διαφημιστικές επιγραφές που συναντάμε στις στάσεις των λεωφορείων. Μέσω του light box ο καλλιτέχνης εξερευνά τους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους οι άνθρωποι προσλαμβάνουν μηνύματα και δημιουργούν σκέψεις.



Μετάφραση: Γιώργος Τσελώνης

Boyd Webb


Έχοντας βρει πολλούς μιμητές ακόμη κι απ' τον χώρο της διαφήμισης, το ευρηματικό φωτογραφικό έργο του Boyd Webb κερδίζει δικαιωματικά μια θέση στην έκθεση σύγχρονης τέχνης "Made in Britain" η οποία φιλοξενείται στο Μουσείο Μπενάκη. Τα εκτιθέμενα έργα του ρεύματος των "Young British Artists" ανήκουν στη συλλογή του Βρετανικού Συμβουλίου.

Μετάφραση κειμένων έκθεσης: Γιώργος Τσελώνης.
Επιμέλεια κειμένων: Βρετανικό Συμβούλιο, Γιώργος Τσελώνης.




Ο Boyd Webb γεννήθηκε στο Christchurch της Νέας Ζηλανδίας το 1947, κι αργότερα, το 1972, εγκαταστάθηκε στο Λονδίνο για να σπουδάσει Γλυπτική στο Royal College of Art. Ζει και εργάζεται στο Brighton της Αγγλίας.

Οι μυστηριώδεις και περίτεχνες φωτογραφικές συνθέσεις του Webb είναι δημιουργημένες με τη βοήθεια κατασκευασμένων σετ σκηνικών που έχουν προηγουμένως στηθεί στο πλατό του στούντιο. Τα πρώιμα έργα του ασχολούνται με την ενδόμυχη σχέση του ανθρώπου με τη φύση, αφήνοντας αλληγορικούς υπαινιγμούς για την έλλειψη σεβασμού του ανθρώπου προς την ανθρωπότητα και την πιθανή επικείμενη εκδίκηση της φύσης. Το έργο του Tethered Ray (1981) είναι μια φωτογραφία που μάς αποκαλύπτει αθέατες φανταστικές εικόνες, οι οποίες αναδύονται απ’ τη συνείδηση του καλλιτέχνη. Στο σκηνικό που δημιουργεί ο Webb διακρίνουμε ένα σαλάχι το οποίο φαινομενικά γλιστράει ελεύθερο στον βυθό της θάλασσας. Ωστόσο, με μια προσεκτικότερη ματιά παρατηρούμε ότι είναι αλυσοδεμένο στον πυθμένα. Μια δέσμη φωτός χύνεται πάνω στην επίπεδη ράχη του ψαριού δίχως οστά, προσθέτοντας μια θεατρική αίσθηση στην εικόνα, κάνοντας έτσι τον θεατή ν’ αναρωτηθεί πώς ένα τόσο όμορφο και αθώο πλάσμα μπορεί να κρατηθεί φυλακισμένο σε δεσμά, χωρίς να είναι πια ελεύθερο να περιπλανηθεί στον ωκεανό.




Μετάφραση: Γιώργος Τσελώνης

Πέμπτη 15 Μαρτίου 2012

Angus Fairhurst


Τα ανατρεπτικά βίντεο και οι πλούσιες σε μηνύματα γλυπτές μορφές του αυτόχειρα εικαστικού Angus Fairhurst (υποδηλωτικές της γνωστής τάσης των ανθρώπων να καμουφλάρουν τις ευαίσθητες πτυχές του εαυτού τους πίσω από ένα "σκληρό" προσωπείο) συμπεριλαμβάνονται στην έκθεση σύγχρονης τέχνης "Made in Britain", η οποία φιλοξενείται στο Μουσείο Μπενάκη, σε συνδιοργάνωση με το Βρετανικό Συμβούλιο.

Μετάφραση κειμένων έκθεσης: Γιώργος Τσελώνης.
Επιμέλεια κειμένων: Βρετανικό Συμβούλιο, Γιώργος Τσελώνης.




O Angus Fairhurst γεννήθηκε στο Kent το 1966 και σπούδασε στο Canterbury Art College για έναν χρόνο, πριν αρχίσει να παρακολουθεί μαθήματα στο Goldsmiths College, στο Λονδίνο, το 1989. Εκεί δημιούργησε στενή φιλία με τον Damien Hirst και το 1988 οι δύο καλλιτέχνες συνέλαβαν ως ιδέα και διοργάνωσαν από κοινού την ιστορική έκθεση Freeze.

Αξιοποιώντας ένα ευρύ φάσμα εκφραστικών μέσων, όπως ζωγραφική, γλυπτική και προβολές βίντεο, τα έργα του Fairhurst αναδεικνύουν το ξεχωριστό του χιούμορ με έναν ευρηματικό και προκλητικό τρόπο. Η διαδικασία της δημιουργίας κατέχει εξίσου κεντρικό ρόλο στο έργο του, γι’ αυτό και ο καλλιτέχνης αφοσιώθηκε συστηματικά στους παράγοντες της φόρμας και της δομής, επιχειρώντας να καθυποτάξει την αποβλεπτικότητα ή προβλεπτικότητα (intentionality) στην ίδια την πράξη της δημιουργίας. Επί κάποια χρόνια, ο Fairhurst είχε αφιερωθεί στη δημιουργία μια σειράς ανθρωπομορφικών σχεδίων, χρησιμοποιώντας συχνά τη μορφή ενός γορίλα στο πλαίσιο ενός «αφηγηματικού κύκλου». Σύμφωνα με τη δαρβινική λογική, η γοητεία που ασκεί ο γορίλας σχετίζεται με τη συγγένειά του με την ανθρώπινη φιγούρα, δεδομένης της ομοιότητάς του στην όψη με τον άνθρωπο (o συγκεκριμένος παραλληλισμός είναι εμφανής, κι έτσι δεν απαιτείται κάποια περαιτέρω επεξήγηση). Στα σχέδια και τις καρικατούρες του Fairhurst συχνά ένας γορίλας απεικονίζεται ν’ ανοίγει τη στολή του, κι από μέσα να ξεπροβάλλει, για παράδειγμα, ένα ψαράκι... Όταν τα ουσιωδώς προσωπικά σκίτσα του καλλιτέχνη άρχισαν να εκτίθενται στο κοινό, η μορφή του γορίλα απέκτησε ζωή και υιοθετήθηκε από τον Fairhurst ως alter ego του ίδιου του εαυτού. Στο βίντεο A Cheap and Ill-fitting Gorilla Suit (1995), σε μια σειρά διαδοχικών κινήσεων, βλέπουμε τον καλλιτέχνη μεταμφιεσμένο με στολή γορίλα να χοροπηδάει μανιακά μπροστά στην κάμερα, λίγο προτού η στολή αρχίσει να διαλύεται –κι ενώ παραγεμίσματα από χαρτί εφημερίδας διασκορπίζονται τριγύρω–, έως ότου ο Fairhurst ξεπροβάλλει γυμνός μέσα απ’ τη τριχωτή μεταμφίεση κι οποιαδήποτε αίσθηση ψευδαίσθησης διαλυθεί οριστικά.

Ο Angus Fairhurst αυτοκτόνησε το 2008 σε ηλικία 41 ετών.




Μετάφραση: Γιώργος Τσελώνης