MADE IN BRITAIN - Σύγχρονη τέχνη από τη Συλλογή του Βρετανικού Μουσείου 1980-2010 (Διάρκεια έκθεσης;15.02.2012-22.04.2012), Μουσείο Μπενάκη 138. Μετάφραση κειμένων έκθεσης: Γιώργος Τσελώνης. Επιμέλεια κειμένων: Βρετανικό Συμβούλιο, Γιώργος Τσελώνης.

Η Συλλογή του Βρετανικού Συμβουλίου είναι ίσως πιο γνωστή στον υπόλοιπο κόσμο παρά στη χώρα προέλευσής της. Αριθμώντας περισσότερα από 8.500 έργα ζωγραφικής, γλυπτικής, χαρακτικής, υδατογραφίας, φωτογραφίας, media installations και video works, η Συλλογή αντανακλά την επιτυχημένη πορεία και τη σταδιακή εξέλιξη της σύγχρονης βρετανικής τέχνης, από τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα έως σήμερα.

Στη Συλλογή περιλαμβάνονται έργα διεθνώς γνωστών και καταξιωμένων καλλιτεχνών όπως αυτά των Paul Nash, Graham Sutherland, Henry Moore, Barbara Hepworth, David Hockney, Gilbert & George, Richard Deacon, Rachel Whiteread, Sarah Lucas και Damien Hirst. Με στόχο την παρουσίαση της βρετανικής εικαστικής σκηνής σε όλο τον κόσμο, το Βρετανικό Συμβούλιο οργανώνει ατομικές και ομαδικές εκθέσεις με έργα της συλλογής του, η οποία αντανακλά την ιστορία της Βρετανικής τέχνης και τις σημαντικές μετατοπίσεις που πραγματοποιήθηκαν, ιδιαίτερα από τη δεκαετία του 1980, στον χώρο της αγοράς, της διακίνησης και της πρόσληψης της τέχνης αυτής.

Η έκθεση Made in Britain σχεδιάστηκε αρχικά από το Βρετανικό Συμβούλιο σε συνεργασία με μια ομάδα επιμελητών από την Κίνα και περιόδευσε από το Δεκέμβριο του 2010 έως τον Ιανουάριο του 2012 σε τέσσερα μουσεία, σε όλη τη χώρα (Sichuan Museum στο Chengdu, Xi’an Art Museum, Hong Kong Heritage Museum, Suzhou Museum). Παρότι η έκθεση αναπροσαρμόστηκε ειδικά για την παρουσίασή της στο Μουσείο Μπενάκη, ο βασικός της στόχος παραμένει ο ίδιος: η σύγχρονη βρετανική τέχνη και η συλλογή του Βρετανικού Συμβουλίου να έρθουν πιο κοντά σε ένα νέο κοινό.

Η έκθεση καλύπτει μια περίοδο τριάντα χρόνων μέσα στην οποία έχουν σημειωθεί τεράστιες αλλαγές στο ρόλο που κατέχει η τέχνη στη βρετανική κοινωνία. Από το Intellectual Depression (1980) των Gilbert & George έως το The Sister Troop (2009) του Gary Hume, η έκθεση αφηγείται το πώς η τέχνη χαρτογράφησε και κατέγραψε τις αλλαγές αυτές, ούσα στη πρώτη γραμμή των κοινωνικών μεταβολών η ίδια.

Τις τελευταίες τρεις δεκαετίες η σύγχρονη τέχνη στη Μεγάλη Βρετανία έχει αναμφισβήτητα στρέψει το ενδιαφέρον της προς θέματα που απασχολούν τη βρετανική κοινωνία. Αυτή η μετατόπιση του ενδιαφέροντος σε κοινωνικά ζητήματα μπορεί μερικώς να ερμηνευθεί και από την άφιξη μιας νέας, επιχειρηματικά τολμηρής και φιλόδοξης γενιάς καλλιτεχνών στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Οι συγκεκριμένοι καλλιτέχνες είναι γνωστοί συλλογικά με το όνομα ΥΒΑs (Young British Artists) και σε αυτούς ανήκουν ονόματα όπως οι Michael Landy, Jake and Dinos Chapman, Damien Hirst, Sarah Lucas, Gillian Wearing. Άλλοι παράγοντες, όπως η θέσπιση του Turner Prize το 1984 (το πρώτο βραβείο που καθιερώθηκε για νέους σύγχρονους καλλιτέχνες στο Ηνωμένο Βασίλειο), το άνοιγμα της γκαλερί Tate Modern το 2000 (ο πρώτος δημόσιος εκθεσιακός χώρος αφιερωμένος στη σύγχρονη τέχνη), η αλληλεπίδραση της τέχνης με τη διαφήμιση και τη δημιουργική βιομηχανία (ειδικά έπειτα από το άνοιγμα της Saatchi Gallery το 1985), όπως και η κατάργηση του εισιτηρίου στις δημόσιες γκαλερί και τα μουσεία το 2001, έχουν όλοι συμβάλει στο να φέρουν τη σύγχρονη τέχνη πιο κοντά σε ένα μεγαλύτερο κοινό – και μάλιστα συχνά σε ένα κοινό το οποίο δεν είχε καμία προηγούμενη εμπειρία ή γνώση πάνω στις εικαστικές τέχνες.

Εν κατακλείδι, η σύγχρονη τέχνη έχει πλέον αποκτήσει χαρακτηριστικά κυρίαρχης τάσης στη Μεγάλη Βρετανία. Ξεφεύγοντας από τα στενά όρια μιας μικρής, μορφωμένης ελίτ, οι νέες καλλιτεχνικές τάσεις προωθούνται –πλέον και με όρους marketing– και γίνονται σταδιακά προσιτές και προσβάσιμες σε ένα ευρύτερο κοινό, ο ενθουσιασμός του οποίου αυξάνεται συνεχώς.

Μετάφραση: Γιώργος Τσελώνης